چون این پیاده‌روی زیارتی، نیاز به اراده قوی و اعتقاد راسخ دارد، لازم است که پیش از آن خود را برای این عبادت پیاده آماده کنیم؛ در طول سال، با حضور در هیات و اماکن مقدس، آمادگی روحی ایجاد، از خداوند، توفیق این سفر را درخواست و امور معنوی را تقویت کنیم و ارتباط خود را با مولای خود افزایش دهیم، طوری‌که گویا هر لحظه آماده رفتن به این سفر هستیم. قبل از سفر، مخصوصا از اول محرم، خود را با نماز شب آماده سازیم و در روز عاشورا، از خود حضرت بخواهیم که این توفیق را به ما عطا فرماید. قبل از سفر، خودمان را به ذکر گفتن عادت دهیم تا بتوانیم در مسیر نجف تا کربلا هم این توفیق را بیابیم که اهل ذکر باشیم. با کاراونی همراه شویم که دارای روحیات معنوی هستند.
توصیه‌هایی برای مسیر
سعی کنیم در ابتدای پیاده‌روی، با امام حسین (ع)، ارتباط برقرار کنیم. ما می‌خواهیم به حرم محبوب و معشوق خود برویم. هر لحظه، شوق خود را بیشتر کنیم تا لحظه ورود به زیر قبه و دیدن ضریح، احساسات ما فوران کند. با این کار، دیگر به فکر خستگی نخواهیم بود و گویا زیارت امام حسین (ع)،با خستگی پیاده‌روی، مزه‌ای دوچندان می‌یابد و دلها و قدم‌ها، با هم ارتباط برقرار می‌کنند. در طول مسیر پیاده‌روی، هنگامی که پاهایمان خسته یا مجروح شد، دل آماده اتصال شده است بنابراین این لحظات را قدر بدانیم. فکر کنیم که چرا امام حسین (ع) شهید شدند؟ چرا باید به زیارت ایشان برویم؟ اگر ما در کربلا بودیم، چه رتبه‌ای داشتیم؟ الان وظیفه ما چیست؟ و تاکنون چه کرده‌ایم؟
به این بیندیشیم که چندین برابر این فاصله را اهل‌بیت (ع) با پای برهنه و پیاده و به حالت اسیری و با گرسنگی و تشنگی تا شام طی کردند. آنچه قلب انسان را به درد می‌آورد، بی‌احترامی‌هایی است که به این خاندان شد و پرواز روح به وضوح خواهیم دید کاروانی از کربلا به سوی شام، به اسیری می‌رود. اما وقتی نگاهمان را به اطراف می‌چرخانیم و می‌بینیم این چنین باعزت در حال راه رفتن هستیم و این چنین از ما پذیرایی می‌شود، با خود می‌گوییم: این کجا و آن کجا؟
این سفر می‌تواند سفر همراهی با امام حسین (ع) باشد. خوب است حضرت را در کنار خود فرض کنیم و بدانیم که امام حسین (ع) حاضر و ناظر و صاحب عزای حقیقی است. در زمان پیاده‌روی، اذکار «سُبحانَ الله»، «الحمدالله»، «لا الله الا الله» و «الله اکبر» را به‌طور مرتب تکرار کنیم که اینها بهترین اذکار هستند. البته اگر کلمه را بگوییم که امام‌حسین (ع) در آخرین لحظات،بر روی خاک گرم کربلا فرمود، بهتر است و موجب انس بیشتر با حضرت می‌شود.
در طول راه، زیارت عاشورا همراه با ۱۰۰ لعن و ۱۰۰ سلام را فراموش نکنیم. پیاده‌روی برای زیارت را عبادت بدانیم و با انگیزه و حالت معنوی، پیاده‌روی کنیم؛ نه اینکه خدا خدا کنیم که این سفر،کی تمام می‌شود.
توصیه‌هایی برای زمان حضور در کربلا
خوب است قبل از ورود به حرم، با خود بیندیشیم و حتما با قلبی شکسته و چشمی اشکبار، وارد حرم شویم. اگر توانستیم، با پای برهنه به حرم مشرف شویم، به یاد داشته باشیم که زیارت و تلاش ما برای توسل به درگاه امام حسین (ع)، صرفا برای دست‌یابی به تقرب الهی است. نمازهای یومیه را سر وقت بخوانیم و آن را نسبت به بقیه کارها،در اولویت قرار دهیم؛ چراکه وظیفه اصلی ما، نماز خواندن است و امام‌حسین (ع) برای برپایی آن شهید شد.
در کربلا، به نیابت از امام غایب خود، حضرت صاحب‌الزمان (ع)، زیارت و برای سلامتی و تعجیل در فرج ایشان، بسیار دعا کنیم. هر روز، با خواندن ۲ رکعت نماز بعد از نماز صبح به حضرت بقیه الله متوسل شویم.
افرادی که به گردنمان حق دارند، از ائمه (ع) و خصوصا امام زمان (ع) تا خانواده و دوستان را زیرقبه مبارکه فراموش نکنیم. بدانیم که از حرم امام حسین (ع)،کسی دست خالی برنمی‌گردد نه اینکه احتمال دست خالی برگشتن ضعیف باشد، بلکه به‌صورت عقلی و منطقی محال است و تاکنون نیز سابقه نداشته کسی دست خالی برگردد.
تزکیه شدن وجود انسان
یکی از بهترین آثار تربیتی زیارت اربعین تزکیه انسان است که از ابعاد روحی، روانی، اخلاقی و فکری، به واسطه نور اهل بیت (ع) از آلودگی‌ها پاک می‌شود. در این سفر معنوی، افراد با پای پیاده همراه و هم مسیر با دیگر افرادی می‌شوند که از نظر پوشش، خوراک، محل اسکان و مهم‌تر از همه، هدف شبیه به‌هم هستند بنابراین بهترین فرصت برای خودسازی و کسب طهارت و استغفار و توبه است. به‌همین سبب در زیارت اربعین عقاید بسیاری از افراد تغییر می‌کند و باورهای مذهبی در آنها عمیق‌تر می‌شود. به گونه‌ای که بیشتر افراد پس از بازگشت از این سفر معنوی تا مدتی آثار این خودسازی را با خود دارند و سعی می‌کنند تا به عقاید دینی خود پایبند باشند.
امام صادق (ع) فرمودند کسی که به قصد زیارت امام حسین (ع) پای پیاده از منزلش خارج شود، خداوند بابت هر قدمی او که برای زیارت اباعبدالله (ع) برمی‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند نام او را جزو صالحین برگزیده و وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزو فائزین می‌نویسد.
آرامش
از نظر اسلام آرامش و طمانینه امری واقعی و دست‌یافتنی است، از سوی دیگر هر رفتار و هر عملی که انسان انجام می‌دهد بازتاب خاصی دارد، پیاده‌روی زیارت امام حسین (ع) نیز تلاشی معنوی و در راستای رضایت الهی و یاد پرودگار است و با این مبنا باعث آرامش شخص خواهد شد. در قرآن کریم، این گونه بیان شده است: «آگاه باشید که با یاد خدا دلها اطمینان و آرامش پیدا می‌کند». همچنین بعد از پیمودن فاصله‌های طولانی انسان به مقصود خود می‌رسد، نوعی احساس راحتی در او شکل می‌گیرد که این احساس پاک می‌تواند آرامش روحی باشد که در این سفر الهی به‌وضوح دیده می‌شود.
صبر و پایداری
براساس فرمایش قرآن کریم، صبر مایه نجات است؛ در آیه 120 سوره آل عمران آمده است: اگر سودی به شما (مسلمانان) رسد آنها را بدحال می‌کند و اگر زیانی به شما رسد به خاطر آن خوشحال می‌شوند، و (لیکن) اگر بردباری پیشه کنید و پرهیزکاری نمایید، نیرنگ شان هیچ زیانی به شما نمی‌رساند؛ زیرا خدا به آنچه می‌کنند، احاطه دارد. در این پیاده‌روی، هنگامی شخص با تحمل سختی‌ها به زیارت امام حسین (ع) می‌رسد، در حقیقت روح پایداری و صبر را در خود ملکه می‌کند و این اثر روحی زمینه‌ای خواهد شد تا فرد در تمام مشکلات پایدار باشد و از سختی‌ها نترسد.
شکرگزاری از نعمت‌ها
یکی از آثار تربیتی زیارت اربعین این است که بهترین مکان برای شکرگزاری و ستایش خداوند به خاطر نعمت‌های الهی است.
کسب تجربه
سیر و سفر سفارش قرآنی است: «بگو در زمین مسافرت کنند». سفر اثرات بسیار خوبی برای شخص به‌همراه دارد و در این سفر معنوی، احساس شادی و تنوع و کسب تجربه‌های خوب ماندگار هستند.
خودباوری
پس از اینکه فرد با تحمل سختی‌های راه به هدف خود می‌رسد، از درون خود را قبول می‌کند که توانایی رسیدن به اهداف بزرگ را داراست، این حس خودباوری که حاصل شده است، می‌تواند در ادامه یک زندگی، موفقیت‌آمیز موثر واقع شود. حفظ آثار و برکات این سفر معنوی بسیار مهم است و می‌توان با توکل به خدا و توسل به ائمه (ع)، شرکت در هیات مذهبی، تشرف به اماکن زیارتی، همراهی و همنشینی با دوستان و افراد مذهبی و... به آن دست یافت.
منبع
برگرفته «اهمیت و آثار زیارت اربعین و نقش آن در فرهنگ انتظار»، عبدالرضا پرنا، دانشگاه فرهنگیان
نظر شما